Atıf Yılmaz

Türk film yönetmeni Atıf Yılmaz Batıbeki 1925’te Mersin’de doğdu. 

Hukuk Fakültesi’ne ve Güzel Sanatlar Akademisi’ne devam ederken, Tavanarası Ressamları grubuna katılan Atıf Yılmaz Batıbeki’nin 5 Sanat adlı dergide sinema eleştirileri yayımlandı. Sinemaya afişler ve pankartlar hazırlayarak başladı. Allah Kerim adlı romanın sinemaya uyarlanmasında Semih Evin’e asistanlık yaptıktan sonra, 1951’de Kanlı Feryat adlı filmle yönetmenliğe başladı.

İlk altı yıllık döneminde Mısır melodramlarına yerel motifler katan Muharrem Gürses okulunun etkisinde kalarak filmler çeviren Atıf Yılmaz 1957’de Gelinin Muradı adlı filmle, üslubunu değiştirdi.

Usta Türk film yönetmenleri arasında en “profesyonel” yönetmen diye nitelendirilen Atıf Yılmaz, sinema sanayisiyle arasındaki bağları hiçbir zaman koparmamış, bu nedenle, zaman zaman sevmediği, ısınmadığı konuları da filme almıştır. Ama, bu filmler, bir yandan yönetim tekniğini geliştirmesini, bir yandan da, istediği filmleri yapması için gerekli olanakları sağlamıştır.

Filmleri arasında bir Suçlu ile bir Ayşecik ‘in yan yana olması. Dolandırıcılar Şahı’nı Kızıl Vazo adlı bir melodramın izlemesi, Atıf Yılmaz’ın bu ikili özelliğini yansıtan en iyi örneklerdir. Temelde bir yergici olan Atıf Yılmaz, kişi ve olayları, akıcı anlatımı içinde en gerçek boyutlarıyla yansıtmaya çalışırken, olumlu ve olumsuz yanları da vermeye özellikle dikkat etmiş, iyileri ve kötüleri göstermekle yetinmeyip, iyi ve kötü olmanın nedenlerini de açıklamıştır.

Yakından tanıdığı kent yaşamını filmleriyle bütün boyutlarıyla verirken, köy ve ilçe yaşamını yansıtan filmlerinde de kalıcı başarılara ulaşmıştır. Atıf Yılmaz, sinemamızın gelmiş geçmiş bütün yönetmenleri arasında en verimli olanıdır. Piyasa dışına itilmemek için yaptığı “yapımcı filmleri”nde bile, anlatım açısından belli bir düzeyi tutturan yönetmen, 1951’den sonra, her yıl en az birkaç film yapmış (son yıllarda filmlerini kendi yapımevi adına yönetmiştir) ve bu filmlerde, özellikle kalabalık sahneleri yönetmedeki olağanüstü başarılarıyla dikkati çekmiş, Türk sinemasına katkılarından ötürü, 10. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde onur ödülü almıştır (1991).

Atıf Yılmaz Filmleri

Kanlı Feryat (1951), Mezarımı Taştan Oyun (1951, Hüseyin Örmen’le birlikte), Hıçkırık (1953), Şimal Yıldızı (1954), Beş Hasta Var (1957), Gelinin Muradı (1957), Bir Şöförün Gizli Defteri (1958), Bu Vatanın Çocukları (1959, 1. Türk Film Festivali’nde en başarılı yönetmen ödülü), Karacaoğlan’ın Kara Sevdası (1959), Suçlu (1960), Ayşecik Şeytan Çekici (1961). Dolandırıcılar Şahı (1961), Battı Balık (1962), Kalbe Vuran Düşman (1963), Keşanlı Ali Destanı (1964; Antalya Şenliği’nde en başarılı yönetmen ödülü), Muradın Türküsü (1965; Antalya Şenliği’nde en başarılı üçüncü film ödülü), Ah Güzel İstanbul (1966); Toprağın Kanı (1967; Antalya Şenliği’nde en başarılı üçüncü film ödülü), Köroğlu (1968),

Zeyno (1970), Yedi Kocalı Hürmüz (1971), Güllü (1971), Zulüm (1972; Antalya Şenliği’nde en başarılı film ödülü) Cemo (1972), Utanç (1972), Kuma (1974), Yusuf (1975; Antalya Şenliği’nde en başarılı film ödülü; Atıf Yılmaz, en başarılı yönetmen), Selvi Boylum Al Yazmalım (1977; Antalya Şenliği’nde en başarılı ikinci film ödülü), Mine (1983), Bir Yudum Sevgi (1984; Antalya Şenliği’nde en iyi film ödülü), Dul Bir Kadın (1988; Antalya Şenliği’nde en iyi film ödülü), Adı Vasfiye (1986), Aaahhh Belinda (1986; Antalya Şenliği’nde en iyi film ödülü), Asiye Nasıl Kurtulur? (1986), Ölü Bir Deniz (1986), Kadının Adı Yok (1987), Hayallerim, Aşkım ve Sen (1987; Antalya Şenliği’nde en iyi üçüncü film ödülü), Berdel (1990; 1991’de Berlin Film Şenliği’nde Sanat Sinemalara Konfederasyonu ödülü ve Alman Basın işçileri Sendika ödülü), Düş Gezginleri (1992); Gece, Melek ve Bizim Çocuklar (1994); Yer Çekimli Aşklar (1995); Nihavend Mucize (1997); Eylül Fırtınası (1999); Eğreti Gelin (2004).