James Ensor Hayatı ve Eserleri

James Ensor (1860 – 1949)

Belçikalı ekspresyonist, sürrealist ressam James Ensor 1860’da Oostende’de doğdu. İngiliz bir baba ile Flaman bir annenin oğlu olan James Sydney Ensor, 1877’de girdiği Brüksel Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğrenin gördükten sonra Oostende’ye dönerek 1879’da çalışmaya başladı.

İlk desenlerinde ve 1880’de yaptığı birkaç tablosunda Van Gogh‘un etkisinde kaldı. Ancak, 1881-1885 yılları arasında yaptığı resimlerde Flaman geleneğine özgü koyu renklere yer veren, içtenci ve gerçekçi çalışmalar ortaya koydu. Canlı renkler kullanmasının başlangıcını belirleyen İstiridye Yiyen Kadın (1882) adlı tablosu, klasik anlayışa göre yapılmış olduğu halde, 1883 yılında da Anvers Salonu’na kabul edilmedi.

“Yirmiler grubu”nun üyesi olan Ensor her yıl Brüksel’de, bu hareketin düzenlediği gösteriler çerçevesi içinde yapıtlarını sergiledi. Ama tabloları hem eleştirmenler hem de halk tarafından pek hoş karşılanmadı.

Üstelik 1888’de İsa’nın Brüksel’e Girişi adlı tablosundan sonra, bu olumsuz tutum düşmanlığa dönüştü. Oysa daha sonra sanatçının başyapıtı sayılan, 260 x 400 cm boyutlarındaki, çiğ renkli bu tablo, Flaman ekspresyonizm dehasının niteliklerini taşımaktadır. Karikatür havasının yanı sıra, çok derin bir hicvi yansıtmaktadır.

İlk ofortlarını 1886’da yapmış olan Ensor, bu tabloyu, gerçekleştirdikten 10 yıl sonra gravür haline getirdi ve aynı dönemde en başarılı ürünlerini verdi. Ölüm Önünde Maskeler 1888; Maske Dükkanında Şaşkınlık 1889; Garip Maskeler, 1892.

Ensor’un aşırıya kaçan ekspresyonizmi bir ölçüde, halk tarafından kabul edilmemesinden kaynaklandığı düşünülebilir. Gerçekten, 1898-1900 yıllarında, halk Ensor’un yapıtlarını ilgiyle karşılamaya başladıktan sonra sanatçı, iğneleyici tutumundan uzaklaşmış, sergilerle (1899’da Brüksel Güzel Sanatlar Sarayı’ndaki anma sergisi) ve Emile Verhaeren’in (1855-1916) onun üstüne yazdığı kitapla (1908) resmen kabul edilip, 1930’da kral Albert I tarafından baron unvanı verilince hiçbir özelliği olmayan tablolar yapmaya başlamıştır. Yaşamının son yıllarında yaptığı tablolarsa son derece önemsizdir.