Direktör Ali Bey (1844 – 1899)

Türk tiyatro yazarı ve gazeteci Direktör Ali Bey 1844’de İstanbul’da doğdu. Babası Kapı Kethüdası Yusuf Cemil Efendidir. Küçük yaşta fransızca öğrendi. Tercüme odasında çalıştı. Düyun-u Umumiye müfettişi olarak doğu illerini ve Irak’ı dolaştı. Varna, Elazığ ve Trabzon’da mutasarrıflık ve valilik yaptı. Direktör adıyla tanınmasının sebebi, Düyun-u Umumiye direktörlüğünde bulunmasıdır.

Teodor Kasap’ın yayımladığı Diyojen adlı mizah gazetesindeki yazıları, mizah edebiyatımızın en güzel örneklerindendir. Gedikpaşa tiyatrosuna yardım eden yazarlardandır. Ermeni sanatkârların telaffuzlarını düzeltmek için onlara ders verdi.

Eserleri

Geveze Berber (1873) ve Misafiri istiskal (1871) adlı telif tiyatroları; Letafet (1897) adlı opereti vardır.

Ayrıca Molire’den Ayyar Hamza (Les Fourberies de Scapin) (1871-1940), Eugene Grangee-Victor Bernard’dan Kokona Yatıyor (Madame est Couche) (1870-1897), Edmond Gondinet’den Gavault, Minard ve şürekası (Gavault, Minard et Cie) (1889) adlı adapte ve tercümeleri yaptı. Bu eserlerin başarılı bir tiyatro dili vardır.

Lehçet-ül-Hakayık (Hakikatlerin Dili) (1896) adlı mizah sözlüğü, İstanbul’dan Hindistan’a kadar olan seyahatinin hatıralarını topladığı Seyahat Jurnali (1897), Paul de Kock’tan Evlenmek ister Bir Adam adlı romanın tercümesi diğer eserleridir.