Şemsi Arel (1906 – 1982)
Türk ressam Şemsi Arel 1906’da İstanbul’da doğdu. Resim konusundaki ilk bilgilerini 1911-1914 yılları arasında Paris’te babası Mehmet Ruhi Arel‘den alan Şemsi Arel, ilk resim çalışmalarını Ankara Halkevi’nde sergiledi. 1924’te Istanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne girerek, İbrahim Çallı‘nın öğrencisi oldu.
İki yıl sonra Devlet Orta Öğretim Resim Öğretmenliği sınavını kazandı ve 1930’da da Akademi’yi ikincilikle bitirdi. Alişar’daki arkeoloji kazısında beş ay süreyle ressam olarak çalıştı. 1935’te ressam Maide Arel‘le evlenerek Erzincan Askeri Lisesi’nde resim öğretmenliğine atandı. Aynı görevle bir süre Konya’da da bulundu ve 1944’ te Konya’da bir kişisel sergi düzenledi.
Ankara Harp Okulu’nda resim dersi verdikten sonra Paris’e giderek Andre Lhote’un yanında ve Fernand Leger ile jean Metzinger atölyelerinde çalıştı. Çeşitli müze ve galerilerde incelemeler yaptı. Paris’teki Bağımsızlar sergisine iki yapıtla katıldı.
1951’de İstanbul’da bir kişisel sergi açan sanatçı, 1957’de Edinburgh Festivali nedeniyle düzenlenen uluslararası sergiye katıldı. 1955-1959 yılları arasında Cemal Tollu ve Cevat Dereli‘yle birlikte İstanbul’da Askeri Müze’deki eski tabloların onarımı işinde çalıştı. Daha sonra yurt tabloları yapmak göreviyle Hatay’a gönderildi.
1959’da eşi Maide Arel’le Paris’te Foyer des Artistes’de ortak sergi düzenledi. 1962’de Venedik Bienaline, Viyana’daki Çağdaş Türk Sanatı Sergisi’ne, 1964’te Lugano ve Tahran bölgesel sergilerine katıldı. 1978 ve 1984’te Istanbul’da kişisel sergiler açtı.
Yenilikçilik
Şemsi Arel çağdaşlarının tersine, öğrencisi olduğu İbrahim Çallı’nın doğrultusuna bağlı izlenimci bir yola girmemiş, daha çok Paris’te etkilendiği Andre Lhote, Fernand Leer ve Jean Metzinger gibi sanatçıların yarı soyut, yarı kübist yaklaşımından esinlenmiştir. Bu yönüyle Türkiye’de erken dönem yenilikçi eğilimlerin bir temsilcisi olarak görülür. Figürü, hacimsel değerler ve biçim parçalarıyla ele aldığı ilk resimlerinde, kübist ve konstruktivist bir yalınlığa yönelmiş, sonradan figürü daha soyutlayıcı planlara kaydırmış, zaman zaman da yalnızca soyut biçim araştırmalarıyla dikkat çekmiştir.
Bütün bu özellikler nedeniyle, Şemsi Arel’in resmi belirli bir saplantının izlenimi olmaktan çok zaman içinde kendini yenileyen ve hareketliliği değişkenlikte gören bir anlayışın ürünü sayılabilir. Soyut düzenlemelerinde, Türk hat sanatını modern bir görüşle ele aldığı gibi geometrik soyut bir anlayışa yöneldiği de gözlenir.
Şemsi Arel eserlerinden örnekler
