Diego Velazquez (1599 – 1660)
İspanyol Barok Ressam Diego Velazquez 1599’da İspanya’nın Seville kentinde doğdu. Asıl adı Diego Rodriguez de Silva y Velazquez idi. Seville o çağda İspanya’nın kültür ve iş merkeziydi. Varlıklı bir adam olan babası çocuğunun resim alanında çok yetenekli olduğunu anlayınca öğrenimini yapmak için onu ünlü ressam Francisco de Herrera’nın yanına gönderdi.
1613 de Herrera’nın yanından ayrılan Velazquez daha akademik bir ressam olan Francisco Pacheco’nun stüdyosuna girdi. Ressam olarak kısa zamanda ün sağladı. Daha on yedi yaşında bile olmayan Velazquez, şehir ressamları locasına kabul edildi. Pacheco’nun yanında 1618’e kadar kalan Velazquez bu tarihte ustasının kızıyla evlendi. Karısının portresi en ünlü tabloları arasındadır.
1622 de Madrid’e ve Escorial sarayına giden büyük sanatçı Kral 4 üncü Philip’nin portresini yaptı. Kralın portresini yaptığı zaman 26 yaşındaydı. Sarayda yaptığı portreler onun ölümsüz sanatçılar arasında yer almasını sağladı. Kralın, saray adamlarının ve özellikle cücelerin ve soytarıların birçok portresini yaptı. Ünlü Hollandalı ressam Rubens 1628’de diplomatik görevle Madrid’e gelmişti. Bu ressamın öğütü üzerine Velazquez ertesi yıl İtalya’ya giderek Cenova’yı, Venedik’i, Ferrare’yi, Napoli’yi ve Roma’yı gezdi. Napoli’de Ribera ile tanıştı. Sanatçı 1649’da bu sefer görevle İtalya’ya gitti. Kral için sanat eserleri satın alıp İspanya’ya dönecekti. Orada Papa 10 uncu Innocent’in ve Juan de Pareja’nın portrelerini yaptı.
Resimlerinde ışık ve gölgeyi ustalıkla kullanmıştır. Doğal olan her şeyi çalışan ressamların ilklerinden olduğundan “gerçeğin gerçek ressamı” olarak anılmaktadır. 1660 yılında Madrid’de hayata gözlerini yuman Velazquez yalnız kendi memleketindeki ressamlar üzerinde değil birçok yabancı ressam üzerinde de büyük etki yaratmıştır.
Sanat Anlayışı
Velázquez, Barok sanatının en büyük ustalarından biri olup, özellikle realizmi ve ışık-gölge kullanımıyla öne çıkmıştır.
Gerçekçilik ve Doğallık: Portrelerinde modelin ruhunu, bireyselliğini ve karakterini olağanüstü bir şekilde yansıtmıştır.
Işık ve Atmosfer Kullanımı: Caravaggio’nun etkisinde kalmış olsa da, onun dramatik ışık kullanımını daha yumuşak ve doğal bir hale getirmiştir.
Gözlem Yeteneği ve Detaycı Yaklaşım: Özellikle dokular, kumaşlar, yüz ifadeleri ve ışık yansımaları konusundaki ustalığı dikkat çeker.
Portre Sanatında Devrim: Kraliyet portrelerinde figürleri idealize etmek yerine, doğal ve insancıl bir şekilde resmetmiştir.
Mekân Derinliği ve Kompozisyon: Perspektif kullanımı ve kompozisyon anlayışı oldukça güçlüdür; özellikle “Las Meninas” eserinde izleyiciyi resmin bir parçası haline getiren bir teknik kullanmıştır.
Velázquez, sanat tarihinde en büyük portre ressamlarından biri olarak kabul edilir ve eserleri Empresyonizm ve Modern Sanat üzerinde büyük bir etki bırakmıştır. Özellikle “Las Meninas”, sanat teorisi ve perspektif açısından eşsiz bir eserdir ve “ressamların ressamı” olarak anılmasına neden olmuştur.
