Carlo Crivelli (1430 – 1495)
İtalyan Geç Gotik ve Rönesans Ressamı Carlo Crivelli 1430-35 dolaylarında Venedik’te doğdu. Ressam bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Crivelli ilk resim eğitimini ailesinin yanında Padua’da aldı. Antonio Vivarini’den geç Gotik stilinde eğitim almasına rağmen erken dönem çalışmaları Jacopo Bellini’nin çizimlerine benzerlik gösterir. Padua’da erken dönem Rönesans sanatı Crivelli’yi derinden etkiledi. Orada Donatello, Fra Filippo Lippi ve genç Andrea Mantegna’nın eserlerini çalıştı. Francesco Squarcione’in yanında da çalıştığı tahmin edilen sanatçı 1457 yılında evli bir kadınla yaşadığı kaçamak ilişki yüzünden altı ay hapis cezasına çarptırıldı.
İki yıl sonra Dalmaçya’nın Zadar şehrine gitti. Crivelli, yağlı boyanın popülaritesi gün geçtikçe artmasına rağmen yaşamı boyunca yalnızca tempera tekniğinde resimler yapmayı tercih etti. Bununla birlikte bazı resimleri tuvale sonradan aktarılmıştır. Sanatçı Venedikli olduğunu vurgulamak için resimlerini “Venedikli Carlo Crivelli” biçiminde imzalamıştır.
Floransa’da yükselen Natüralist trendin aksine Crivelli, uluslararası Gotik duyarlılıkla sarayı temsil eden resimler yapmayı sürdürdü. Eserleri mücevher ve ince ince işlenmiş alegorik detaylarla doludur. Yeşillikli bir arka plan tercih eden sanatçının resimleri meyveler, çiçekler ve süslü dantellerle işlenmiş dekoratif motiflerle ayırt edilebilir.
Crivelli, özgünlüğünü ispatlamıştır. Onun resimleri, çağdaşı Giovanni Bellini’den çok farklıdır. O, kenarları yumuşatmaz, aksine detayları vurgulamak için kontürleri net ve keskin gösterir. Panelde alçıyla modellenen zırhlar, mücevherler gibi kabartmalı nesneleri betimlemek için kullandığı boya tekniğiyle Rogier van der Weyden gibi kuzey ressamlara benzetilir.
Ölümünden sonra çalışmaları gözden düştü. Fakat özellikle İngiltere’de Edward Burne Jones gibi preraphaelist ressamların onun resimlerine hayranlık duymaları Crivelli’yi yeniden canlandırdı. Bu hareketin yaygınlaşmasıyla ünü tekrar söndü. Son zamanlarda Londra National Galeri’de onunla ilgili yazılar yazılması ve eserlerinin sergilenmesiyle dikkatleri yeniden üzerine çekti.
Sanat Anlayışı
Carlo Crivelli, Geç Gotik ve Rönesans sanatını birleştiren benzersiz üslubuyla tanınır. Dönemin diğer İtalyan ressamlarından farklı olarak katı hatlar, yoğun detaylar ve süslü kompozisyonlarla çalışmıştır. Eserlerinde genellikle altın varak, kabartmalı desenler ve zengin renkler kullanarak görkemli bir etki yaratmıştır.
Crivelli’nin resimlerinde figürler zarif ama neredeyse heykelsi bir görünüm sergiler. Derinlik hissi yaratmak için yoğun perspektif kullanımı ve figürlerin gölgeleriyle hacim kazanması, onun resimlerine dinamik bir özellik kazandırmıştır. Madonna ve Çocuk, Melek Cebrail’in Meryem’e Müjdesi, Aziz Jerome ve Aziz Sebastian gibi eserleri, onun detaycılığını ve dini temalara olan ilgisini en iyi yansıtan örneklerdendir.
Sanatında Rönesans’ın matematiksel perspektif kurallarını kullanmasına rağmen, Gotik sanatın dekoratif unsurlarına bağlı kalmıştır. İnce uzun figürler, teatral kompozisyonlar ve süslemeli yüzeyler, onun eserlerinin en ayırt edici özellikleri arasındadır.
Crivelli’nin sanatı, Venedik okulunun klasik yumuşaklığı yerine, sert konturlar ve abartılı yüz ifadeleriyle dikkat çeker. Bu yönüyle Giovanni Bellini ve Antonello da Messina gibi döneminin daha natüralist sanatçılarından ayrılır. Onun dramatik üslubu, özellikle dini ikonografide güçlü ve mistik bir atmosfer yaratmak için kullanılmıştır.
Günümüzde Carlo Crivelli’nin eserleri, Londra’daki National Gallery, New York Metropolitan Müzesi ve Vatikan Müzeleri gibi önemli koleksiyonlarda sergilenmektedir. Kendi döneminde fazla tanınmasa da, 20. yüzyılda özellikle sembolist ve ekspresyonist ressamlar tarafından yeniden keşfedilmiş ve takdir edilmiştir.
SANATÇININ ESERLERİNİ GÖREBİLECEĞİNİZ GALERİ SAYFASI
