Lucas Cranach (1472 – 1553)
Alman Rönesans Ressamı ve Gravürcü Lucas Cranach 1472 yılında Franken yakınlarındaki Kronach’ta doğdu. İlk resim eğitimini babası Hans Maler’den aldı ve daha sonra Albrecht Dürer’in çalışmalarından etkilendi. 1502’de Viyana’ya gitti. O dönem Viyana’da yaygın olan peyzaj resim türlerinden etkilenerek yaptığı resimleriyle kısa sürede bu alanda ün yaptı. Devam eden başarılarının ardından 1505’te Saksonya Elektörü Prens Wittenberg Friedrich tarafından saray ressamlığına getirildi. Hollanda’ya görevli olarak giden Cranach, orada Kral adayı V. Karl’ın portresini yaptı. Wittenberg’de Martin Luther ile dostluk kurdu ve reform fikrini benimseyerek Protestan ikonografyasının kuruluşuna yardım etti.
1519’da Wittenberg Konseyi üyesi olan sanatçı daha sonraki yıllarda kentin belediye başkanı oldu. Luther’in pek çok portresini resimleyen Lucas Cranach, 1526’da Luther ve karısı Catharina von Bora’nın evlilik portrelerini yaptı. Pek çok esere imza atan Cranach, hemen hemen bütün türlerde çalıştı. Dini konulu tablolarında, kutsal kitaplardan alıntıladığı konularda tarihi gerçeklere bağlı kalmayarak, çok ilginç yorumlarda bulundu. Tevrat’ta geçen mitolojik konularda gotik üslubun kıvrak çizgisiyle ince ve zarif kadın vücutları resimledi.
Portreleri
Çok genç yaşta Viyana Üniversitesi rektörü olan şair ve bilgin Cuspinian’ın portresini yapan sanatçı, şairi görkemli giysiler içinde gösterirken portreyi onu tamamlayan bir arka plan peyzajı ile bütünleştirmiştir. Cranach, Saksonyalı Prens Maurice’in Portresi’nde olduğu gibi yaptığı çocuk portrelerinde modeline çok sevimli bir incelik vermeyi başarabilmiştir. 1526 yılında “Sibylle de Cleves” adlı ideal bir kadın portesi yapan sanatçının resimde modelini zengin giysiler içinde göstererek masallardaki gibi bir görünüm vermek istediği görülür. Eserin teması Cranach’ın özellikle nü çalışmalarında ortaya koyduğu güçlü dekorcu niteliğini gözler önüne serer.
Adem ile Havva, Paris ‘n Yargısı, Venüs ve Aşk, Apollon ve Diana vb. eserleri buna örnek olarak verilebilir. Bunlardaki figürler, ne plastik değerleriyle ne de oranlarıyla çekici olmamakla beraber anatomik yönden de dikkate değer değildirler. Gotik çizgiyle dekoratif bir biçimde tasarlanmış konular görürüz bunlarda.
Kadın portrelerinin şıklığı, zarafeti, büyük ölçüde giysilerinden ve saç biçimlerinden kaynaklanır. Cranach, Dürer ve Grünewald’in ahlaki katılığından ve Holbein’in hümanist bilincinden ve teknik kusursuzluğundan uzak bir sanatçı olmuştur. Hayatı da, sanatını da ciddiye almamış gibi görünür. Fakat bunun yanında güçlü, kişisel bir düş gücü vardır. Sanatçının 1553 yılında ölümünden sonra atölyesini oğlu Lucas Cranach yönetti.
Sanat Anlayışı
Lucas Cranach, Alman Rönesansı’nın en önemli ressamlarından biri olarak kabul edilir. Sanatında Gotik geleneğin etkileri görülse de, İtalyan Rönesansı’ndan farklı olarak daha yalın ve stilize bir anlatım benimsedi.
Eserlerinde ince, uzun figürler, detaylı giysi ve mücevher tasvirleri dikkat çeker. Özellikle kadın figürlerini betimleme tarzı kendine özgüdür: Uzun boyunlu, zarif ve neredeyse şematik hale getirilmiş kadın figürleri Cranach’ın ayırt edici özelliklerindendir.
Reform hareketinin destekçisi olarak, Protestan dini resimleri ve ahlaki alegorileriyle tanınır. Aynı zamanda mitolojik ve erotik temaları da işledi. En bilinen eserlerinden bazıları “Adem ve Havva”, “Venüs ve Cupid” ve “Yargıç Paris” adlı çalışmalarıdır. Portre sanatında da oldukça başarılı olup, Alman aristokrasisinin yanı sıra Martin Luther gibi önemli isimleri resmetmiştir.
Cranach, sanatını daha geniş kitlelere ulaştırmak için atölye sistemini etkin şekilde kullandı. Bu sayede eserleri oldukça yaygınlaştı ve Cranach tarzı, uzun yıllar boyunca etkisini sürdürdü.
