Cihangir Aşurov Minyatür Sergisi
Zeytinburnu Kültür Sanat Merkezi, 21 Nisan – 3 Mayıs 2017
Günümüzün insanıyla buluşacak bir minyatür var mıdır? Minyatür çağdaş dünyanın sanatı olabilir mi? Cevabımız olumluysa günümüz minyatür sanatçısı nasıl bir eğitim almalıdır? Kadim dönemi nasıl kavramalı, bu birikimi çağdaş dünyada yaratıcılığına nasıl taşımalıdır? Bunlar ve daha birçok soru yıllar önce benim küratörlüğümde gerçekleşen uluslararası bir minyatür sergisinin bence gerçekleşemeyen kolokyum etkinliğinde tarafımdan dile getirilmişti. Gerçekleşemeyen diyorum çünkü davetli kültür sanat insanları bir kolokyum tartışması yerine bana ve organizasyona teşekkür konuşmaları yapmakla yetindiler. Farklı ülkelerden seçkin kolokyum davetlilerini saymayacağım ancak o zaman hayatta olan Üstat Ali Alparslan Hocamızın yapılamayan kolokyum sonrası beni yüreklendirerek, bütün sorduğum soruların tartışılması gerektiğine inandığını söylemesini saygıyla anmakla yetineceğim.
Elbette özel davetlilerin huzurunda 14 yıl önceki kolokyumda minyatür üzerine sorduğum bir çok sorunun kendimce cevaplarını konunun tartışılabildiği ortamlarda yıllarca dile getirdim. Rahmetli hocam Nusret Çolpan’la birlikte gerçekleştirdiğimiz Avrupa’dan Asya’ya ve ülkemizde gerçekleşen sergilerini örnek gösterdim. Sevgili Nusret abinin Üstat Matrakçı Nasuh’u örnekleyerek kadim gelenekle kurduğu ilişkiyi ve günümüz insanını bir görüşte yakalayan çağdaş yaratıcılığının altını çizdim. 14 yıl sonra geldiğimiz yerin beklediğimiz yer olmadığını itiraf etmek zorundayım. Bu arada gerek Nusret Çolpan’ın öğrencileri gerek kendince özgün çalışmalara imza atan başka ekollerdeki sanatçılarımızın artan gayretlerini takdirle anıyorum.
Şu anda elinizde tuttuğunuz katalogun ya da eserlerini izlediğiniz sergi projesinin yukarıdaki girizgahla yakından ilgisi var. Yıllar önce Buharalı dostumuz Cihangir Aşurov İstanbul’a geldiğinde, sevgili Bekir Soysal ve sevgili Gülçin Anmaç’la birlikte bir araya gelmiştik. Ben ilk kez Aşurov’un eserlerini gördüğümde bir neoklasikle karşılaşmış olduğumu düşündüm. O, mercekle izlenebilen minyatürleriyle, kadim Buharalı üstatların tadıyla çağdaş dünyayı buluşturuyordu. Öyle ki Cihangir Aşurov günümüzde minyatür üzerine çalışanlar için eski zamanların üstatlarıyla yüzleşmenin adeta kısayolu olabilir. 2003 yılındaki uluslararası minyatür kataloğundaki sunumda “önemli olan tarihteki zenginliklerimizi yâd etmek değil, bu değerleri yenileyerek çağa, insanlığa ve medeniyete yeniden kazandırmaktır” yazmışım. İşte kadim olanı, yaşayan bir klasik olan Cihangir’in eserleriyle keşfetmek çok daha mümkün olacaktır diye düşünüyorum.
Bir küratör yazısın sınırlarını aşmamak için yazımı burada bitiriyorum. Tasarımı yorumu tekniği ve gördüğümüz perspektifi yadsıyıp ve görünen üstü kendi perspektifini yaratan minyatürün sihirli dünyasıyla sizi baş başa bırakırken, bu sergi için uzan zamanlar çalıştığımız dostum Cihangir Aşurov’a, yetkin kritik yazısı için Hattat A. Sabri Mandıracı’ya ve projenin bütün imkanlarını sağlayan Zeytinburnu Belediye Başkanı Sayın Murat Aydın’a ve emeği geçen dostlarıma gönülden teşekkür ediyorum.
Mehmet Lütfi Şen
Cihangir Aşurov
Özbek minyatür sanatçısı Cihangir Aşurov, 1974’te Buhara’da doğdu. Taşkent’teki Benkov Sanat Okulu’ndan mezun olduktan sonra, minyatür ustası Shahmahmud Muhammadjanov ve Fahriddin Rahmatullayev’in gözetimi altında minyatür çalışmalarına devam etti.
Yirmi yıldan beri bu sahada çalışan Aşurov’un minyatürleri bilhassa sözlü gelenekten gelen hikâyelerden esinlenmiştir. Eserlerinin çoğunu bu hikâyelerdeki derin felsefi ve insani bakış açısı üzerine temellendiren sanatçı, Orta Asya üsluplarında eser vermekte olup Mehmet Siyah Kalem’in nesne ve renk kullanımını mümkün olduğunca aza indirgeyen Behzad üslubunu takip etmektedir.
Konularını çoğunlukla tarih, mitoloji, folklor ve tasavvuftan alan Ashurov’un eserlerinde savaş, tören ve şölen sahneleri dikkat çeken temalardır. Buhara’da XX. yüzyılın başlarına kadar oldukça yaygın olan ancak Sovyetler Birliği zamanında unutulmaya yüz tutan minyatür sanatını ve Orta Asya üslubunu ihya eden az sayıda kişiden biridir.
Cihangir Aşurov’un eserleri Orta Asya’nın birçok şehri ile Amerika ve Avrupa’nın önemli galerilerinde sergilenmiştir. Eserleri British Museum ve Victoria & Albert Museum gibi kurumlar ile ABD, Avrupa, Türkiye ve Moğolistan’daki çeşitli özel koleksiyonlarda yer almaktadır.
Sergiler ve Etkinlikler
2016 DCA Opening Ceremony/Amerika Diyanet Merkezi Açılışı. | Visual Storytelling: Islamic Miniatures, Washington
2014 Kişisel Sergi, Ankara Resim ve Heykel Müzesi, Ankara/Türkiye
2014 Kişisel Sergi, Marmara Üniversitesi Rektörlüğü Galerisi, İstanbul/Türkiye
2014 “Dede Korkut Anıt Duvarı”, (Ortak Çalışma) Eskişehir/Türkiye
2013 Kişisel Sergi, Yeni Cami Hünkâr Mahfeli, Aralık 2013, İstanbul/Türkiye
2012 Cezayir Uluslararası Tezhip ve Minyatür Festivali, Tlemcen/Cezayir
2009 Kişisel Sergi, Santa Fe Art, Santa Fe/ABD
2009 Kişisel Sergi, Yıldız Sarayı, İstanbul/Türkiye
2007 “Ali Şir Nevaî’nin 30 Gazeli için 30 Minyatür” minyatür kitabı, Georama Yayınevi Paris/Fransa
2004 “Crafts for Christmass” Fuarı, Birmingham/İngiltere
2004 Minyatür sanatı kursu, Victoria and Albert Müzesi, Londra/İngiltere
2002 “Art in Action’’, Karma Sergi, Oxford/İngiltere
2001 Karma Sergi, Özbekistan Kültür Tanıtım Festivali, Bonn/Almanya
1995 Karma sergi, “UNESCO’nun 50. Yıldönümü”, Taşkent/Özbekistan
